Connect with us

Teknoloji

Felaketlerin nedeni ‘jet akımı’ mı? Bilim insanlarından yeni uyarı

Felaketlerin nedeni 'jet akımı' mı? Bilim insanlarından yeni uyarı

Gezenimiz, bu yaz önce Kanada’da 49 dereceyi aşan sıcaklık rekoruna ve Avrupa’da yüzlerce kişinin ölümüne yol açan yıkıcı sellere, ardından aralarında Türkiye’nin de yer aldığı birçok ülkedeki orman yangınlarına tanık oldu. Bilim insanları bu sıradışı hava olaylarının nedenini araştırıyor. Bulgulardan biri, ‘jet akımı’ adı verilen Kuzey Kutbu’nu çevreleyen hakim batı rüzgarları ile ilgili. ABD’li araştırmacılar, bu rüzgarların yönünün ve yoğunluğunun değişmeye başladığını tespit etti. Uzmanlar, gelecek 40 yılda sel, yangın ve kasırga gibi aşırı iklim olaylarının artacağını belirterek; durumun kıtlık, kuraklık ve ekonomik krizlere neden olacağını söyledi.

Grönland buz tabakasının derinliklerine inen araştırmacılar, Kuzey Atlantik  jet akımının tarihi geçmişini yeniden yapılandırdı. Arizona Üniversitesi tarafından yapılan çalışma, jet akımının konumunun ve yoğunluğunun son 250 yılda nasıl değiştiğine dair fikir veriyor.
Bulgular, jet akımının konumunun, 2060 yılına kadar, azaltılmamış sera gazı emisyonları altında doğal değişkenlik aralığının dışına çıkabileceğini ve ABD ve Avrupa kıtasında yer alan ülkelerde sel, yangın ve yüksek sıcaklık gibi aşırı iklim olaylarına neden olabileceğini gösteriyor.
Arizona Üniversitesi İklim Sistemleri Merkezi’nden araştırmacı Matthew Osman tarafından yönetilen çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) adlı bilimsel dergide yayımlandı.
Kuzey Amerika ve Avrupa arasında uçak yolculuğu yapanların aşina olduğu  Kuzey Atlantik jet akımı, Kuzey Kutbu’nu çevreleyen hakim batı rüzgarlarından oluşuyor. Genellikle “kutup jeti” olarak adlandırılan bu yüksek irtifa rüzgarları, Kuzey Amerika’nın doğusunda ve Avrupa’da hava ve iklimi etkiliyor.
Bu hava akımı aynı zamanda her iki bölgedeki yıllık yağış ve sıcaklıktaki değişimin yüzde 10 ila yüzde 50’sini oluşturuyor. Ancak, jet akımının geçmişte nasıl değiştiği veya gelecekte nasıl değişebileceği hakkında çok az şey biliniyor.
Osman’ın araştırma ekibi, sekizinci yüzyıldan bu yana Kuzey Atlantik boyunca Kuzey Atlantik Jet akımındaki değişiklikleri yeniden oluşturmak için Grönland buz tabakasını kapsayan yaklaşık 50 bölgeden buzul ve buz çekirdeği örnekleri topladı. Yeniden yapılanmalar, doğal değişkenliğin, insan kaynaklı ısınmanın orta enlemdeki atmosferik dinamikler üzerindeki etkisini yıllık ve daha uzun zaman ölçeklerinde şimdiye kadar maskelediğini gösterdi.
Dünyanın birçok yerinde doğrudan iklim gözlemlerinin birkaç on yıldan fazla sürmeyeceğini söyleyen Osman, “Yani, jet akımının daha uzun süreler boyunca nasıl veya neden değiştiğine dair pek bir fikrimiz yok. Bildiğimiz şey, jet akımındaki olağandışı değişikliklerin sel ve kuraklık gibi ciddi toplumsal etkileri olabileceğidir. Hava durumu üzerindeki etkileri açısından, geçmişi bir tür önsöz olarak kullanmaya başlayabiliriz” dedi.
Diğer taraftan çalışma, doğal değişkenliğin Kuzey Atlantik jet akımının konumunu büyük ölçüde kontrol etmesine rağmen, devam eden küresel ısınmanın önemli sapmalara neden olabileceğini ortaya koydu. Özellikle, model projeksiyonları 21. yüzyıl ısınma senaryoları altında Kuzey Atlantik jet akımının kuzeye doğru göçünü tahmin ediyor. Bu tür bir göç, jet akımını on yıllar içinde önemli ölçüde farklı hale getirebilir.
Osman, bu yaz Kanada’da rekor kıran sıcaklar Avrupa’da meydana gelen seller gibi aşırı hava olaylarının jet akımının kısa vadede yoğunluğuna veya konumuna göre hava durumunu nasıl etkilediğine dair somut bir örnek olduğunu söyledi.
Osman, küresel ısınmanın, insanların belirli bir yerde yaşayabileceği hava türleri üzerinde büyük etkileri olduğunu belirtti.  Osman, “Örneğin, jet akımı daha güneyde yer aldığında, normalde kuru olan İber Yarımadası daha ılıman, daha nemli koşullar yaşama eğilimindedir. Ancak jet akımı kuzeye doğru hareket ettikçe, bu nemin çoğu da İberya’dan zaten İskandinavya gibi ıslak olan bölgelere doğru hareket eder. Gelecekte kutuplara doğru kaymış bir jet akımının daha kalıcı ve yıkıcı sonuçları olabilir” diye konuştu.
Öte yandan araştırmacılar, rüzgar hızındaki ve coğrafi kaymalardaki belirli değişiklikleri, hava durumuyla ilgili tarihi felaketlerle eşleştirmeyi başardı. Örneğin, 1374’te İber Yarımadası’nı saran bir kıtlık sırasında, jet akımı alışılmadık şekilde kuzeydeydi. Benzer şekilde, 1728 ve 1740’ta Britanya Adaları ve İrlanda’daki iki kıtlık olayı, rüzgarların normal yoğunluğunun neredeyse yarısında estiği, sıcaklıkları çarpıcı biçimde soğuttuğu ve yağışları azalttığı yıllara denk geldi. Bu olayların ikincisinin, 1740’ta, yaklaşık yarım milyon insanın hayatına mal olduğu tahmin ediliyor.
Sonuç olarak çalışmanın yazarları, Kuzey Atlantik jet akımında gelecekteki herhangi bir kaymanın, ulusal ekonomileri ve toplumları etkileyecek bir felaketler zincirine neden olacağını belirterek, “Sonuçlarımız bir uyarı görevi görüyor: Jet akışını doğal yörüngesinde kalmasını sağlamak büyük ölçüde kontrolümüzde. Ancak hemen harekete geçmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu.

Rumico

Teknoloji

Big Bang Startup Challenge 2023’te 1,28 milyar TL’lik rekor

İki gün süren etkinlikte girişimciler 8 sektörel dikey sahnesinde sunumlarını gerçekleştirdi.

İTÜ ARI Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Gülsün Sağlamer, etkinlikte dünyadaki başarılı teknoloji ve inovasyon ekosistemlerinin hangi kriterlere bağlı olarak bu başarıyı elde ettiklerine dair yapılan araştırmalara değinerek, İTÜ ARI Teknokent’in başarısının da benzer kriterlerden kaynaklandığını vurguladı. Prof. Dr. Sağlamer konuşmasını “Ülkemizin geleceği siz gençlersiniz” diyerek bitirdi.

Big Bang Startup Challenge’ın ikinci gününün açılışında bir sunum gerçekleştiren İTÜ ARI Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Attila Dikbaş ise, “Kurulan ilk teknokentlerden biri olarak bu yıl 20. yılımızı kutluyoruz. Ülkemizin kuruluşundan itibaren üstlendiği teknolojiye dayalı milli kalkınma seferberliği kapsamındaki misyonumuzu devam ettiriyoruz. ‘Türkiye’deki Teknoloji Geliştirme Bölgeleri için örnek bir rol model yaratmak’ misyonuyla her zaman Birlikte İleriye anlayışını benimsiyoruz. İTÜ ARI Teknokent’i kurarken yaşayan, yaşatan, öğrenen ve de öğreten sinerjik bir ekosisteme dönüşmesini hayal ederek inşa etmiştik. Bugün geldiğimiz noktada hayallerimizin çok daha ötesine taşıdık bu yapıyı. O yüzden de kendimizi Global Ekosistem Kurucusu olarak konumlandırıyoruz. Kurduğumuz ekosistemin en önemli birimini ise bu yıl UBI Global tarafından dünyanın en iyi üniversite kuluçka merkezi seçilen İTÜ Çekirdek oluşturuyor. İTÜ Çekirdek’i hayata geçirdiğimiz sene, yılda sadece 478 başvuru almışken şimdi yılda 7 bini aşan başvuru alıyoruz. O yıl sadece 11 girişimi destekleyebilmişken şu anda yılda 500’ü aşkın girişimi destekliyoruz. Big Bang’in ilk senesinde girişimlere yatırım hiç yapılmamıştı. Sağladığımız ödül ise sadece 100 bin TL idi. Geçtiğimiz seneye baktığımızda ise 341 milyon TL’lik ödül, nakit ve yatırımı girişimlerle buluşturduğumuzu görüyoruz. Bugün ise rekora imza atmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Bu başarı İTÜ ARI Teknokent ekibinin olduğu kadar paydaşlarımızın, mentorlarımızın, girişimcilerimizin, yatırımcılarımızın” dedi.

İTÜ ARI Teknokent Girişimcilik Programları ve Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Arzu Eryılmaz da İTÜ Çekirdek’in başarısını etkileyen kriterleri anlattığı sunumuyla sahnede yer aldı. Eryılmaz konuşmasında “İTÜ Çekirdek’te sadece yılda 500 girişime destek olan bir kuluçka merkezi olmakla kalmıyor, her yıl Big Bang’ten sonra seçilen 40 girişime butik bir kuluçka programı sunuyoruz; koçlarımızın gücüyle birebir satış ve yatırım hızlandırma desteği sağlıyoruz. Ayrıca İTÜ Çekirdek’e giren her girişim artık bizim için ömür boyu İTÜ Çekirdek’li kalıyor. Tüm girişimlerimize hayat boyu mentorluk vermeye, desteğimizi sürdürmeye devam ediyoruz.”

Rumico

Advertisement
Devamını Oku

Teknoloji

Çalınan iPhone için yeni güvenlik önlemi

‘Çalınan cihaz koruması’ özelliği, ikinci bir güvenlik katmanı oluşturuyor ve şifresi bilinse dahi kullanıcının yanında olmayan telefona yetkisiz erişimi engelliyor. Telefon, sahibiyle ilişkilendirilmeyen konumda kayıtlı şifreleri göstermekiçin Face ID’ye ek olarak şifre isteyecek. Hırsız, yalnızca şifreyle cihazda hiçbir değişiklik yapamayacak veya bu ayarları göremeyecek.

Rumico

Devamını Oku

Teknoloji

“Gönül Bağı” ilk mezunlarını verdi

Üniversite öğrencilerine yönelik Geleceği Yazanlar Programı kapsamında sınıf içi eğitim kısmını tamamlayanlar Hatay’da sertifikalarını aldılar. Üniversiteli gençlerin eğitimi staj ile devam edecek ve başarılı olan adayların Turkcell ve grup şirketlerinde istihdam edileceği açıklanmıştı.

Ayrıca, şirketin bulut tabanlı oyun platformu GAME+ markasının katkılarıyla TÜBİSAD’ın (Bilişim Sanayicileri Derneği) kurduğu Teknolojik Eğitim Sınıfları’nda gerçekleşen kodlama eğitim programı da mezunlarını verdi. Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Jan ve Suphi Beyluni Anadolu Lisesi’nde ve Defne ilçesindeki Muhtar Ahmet Yiğitoğlu Ortaokulu’nda 7 hafta sonu süren toplam 112 saatlik eğitimi başarıyla tamamlayan ortaokul ve lise öğrencileri de düzenlenen törenle sertifikalarını Turkcell yöneticilerinden aldılar.

Eğitimlerle ilgili bilgi veren ve bölgeye yönelik istihdam seferberliğine yönelik açıklamada bulunan Turkcell Genel Müdürü Dr. Ali Taha Koç, şöyle konuştu:

“Depremden etkilenen illerdeki afetzede vatandaşlarımız ve onların bölge dışında eğitim gören birinci derece yakınları için ‘İstihdam Seferberliği’ başlatmıştık. Yine bu kapsamda, deprem bölgesindeki eğitim ve gelişim programlarını Turkcell Akademi ile genişletip, bölgedeki 1100 kişiyi istihdam etmeyi ve 7 binden fazla kişiye eğitim vermeyi planladığımızı da paylaşmıştık. Bu programlardan biri olarak TÜBİSAD iş birliğiyle gerçekleştirdiğimiz Game+ kodlama eğitimlerimizin ilki tamamlandı. Ortaokul ve lise öğrencilerinin yanı sıra Geleceği Yazanlar Programı kapsamında üniversiteli gençlerimizin gelişimlerini desteklemek ve istihdamlarını sağlamak amacıyla bootcamp programları düzenledik. Programları başarıyla tamamlayan ortaokul, lise ve üniversiteli arkadaşlarımız sertifikalarını aldılar. Siber dünyanın labirentlerinde güvenle dolaşan, kod yazmaya başlayan, oyun geliştirebilen gençlerimizin gözlerindeki enerjiyi gördük. İşte tam da gençlerimizin gözlerindeki bu umut için onların yanındayız. Deprem bölgelerindeki insanımızın mesleki becerilerinin artırılması, teknik gelişimlerinin desteklenmesi gibi konularda çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yazılım, yazılım test uzmanlığı, robotik kodlama, bulut teknolojiler, satış ve pazarlama gibi eğitimlerle ülkeye nitelikli iş gücü kazandırmaya devam ederek istihdama önemli katkılar sunuyoruz. Turkcell’in sürdürdüğü projelerde eğitimlerini tamamlayanlar Turkcell, Paycell, Atmosware, Turkcell Global Bilgi ve Turkcell Bayii Satış kanallarında iş bulma imkanına sahip olacak.”

Rumico

Advertisement
Devamını Oku

Trendler